Ken je dat gevoel dat je hoofd ‘vol’ zit, alsof je hersenen elk moment kunnen kortsluiten? Dat je bij het kleinste geluidje schrikt, je hartslag stijgt als iemand iets van je wil, en zelfs de supermarkt aanvoelt als een lawaaiige snelweg? Je bent niet gek. Als je hoogsensitief bent, is de kans groot dat je last hebt van chronische overprikkeling.

Veel HSP leven dagelijks met een overvol hoofd en een lijf dat continu 'aan' staat. 44% is dagelijks overprikkeld blijkt uit onderzoek. Soms al jarenlang. Niet omdat ze zwak zijn, maar omdat ze simpelweg te veel prikkels binnenkrijgen en te weinig tijd nemen om deze te verwerken en weer op te laden. In deze blog leg ik je uit wat chronische overprikkeling bij HSP precies is, hoe je het herkent, wat de gevolgen kunnen zijn én wat je eraan kunt doen. Inclusief herkenbare voorbeelden uit de praktijk.

Wat is chronische overprikkeling bij HSP?

Iedereen raakt wel eens overprikkeld. Maar bij HSP gebeurt dit sneller én intenser. Jouw zenuwstelsel filtert minder, waardoor alles binnenkomt: het getik van een klok, de geur van iemands parfum, de spanning van een collega. Als je af en toe overprikkeld raakt, kun je meestal nog wel herstellen met een avondje rust. Maar als die rust uitblijft, ontstaat er iets anders: chronische overprikkeling.

Dan word je wakker en voel je je al moe. Je hoofd is vol, zelfs als je net geslapen hebt. Je lijf staat continu in de stressstand. Je raakt sneller emotioneel of geïrriteerd. Je kunt minder hebben. Je hebt een krot lontje of huilt om het minste of geringste. Je vergeet dingen. En het allervervelendste? Je weet soms niet meer hoe je het moet stoppen.

Wat veel mensen niet weten: als je chronisch overprikkeld blijft, raak je langzaam opgebrand. Chronische overprikkeling is dan ook een voorloper van overspanning en burn-out. En dat gebeurt vaker dan je denkt. Zo'n 55% van de HSP belandt minstens één keer in een burn-out. En velen zelfs meerdere keren.

Hoe voelt chronische overprikkeling?

Een voorbeeld uit mijn praktijk: Marloes, 38 jaar, moeder van twee jonge kinderen en werkzaam als HR-adviseur. Ze kwam bij me omdat ze zich ‘op’ voelde. Niet alleen fysiek moe, maar ook emotioneel uitgeput. “Ik kan niks meer hebben. Laatst begon ik te huilen omdat de vaatwasser piepte. Serieus… de vaatwasser.”

Marloes bleek hoogsensitief en al maanden, misschien zelfs jaren, chronisch overprikkeld. Ze functioneerde op de automatische piloot, maar haar zenuwstelsel trok al lang aan de noodrem. Haar klachten kwamen niet zomaar uit de lucht vallen – het waren signalen van een lichaam dat niet meer kon.

Veelvoorkomende klachten bij chronische overprikkeling

- Een hoofd dat nooit stopt met denken
- Drukke ruimtes vermijden omdat ze ‘te veel’ zijn
- Extreme vermoeidheid, zelfs na rust
- Slecht slapen of juist hyper wakker liggen
- Overemotioneel of juist emotieloos
- Gevoel dat je jezelf kwijt bent
- Piekeren, angst of paniekgevoelens
- Niet meer kunnen genieten van sociale contacten

En misschien wel het meest verwarrende: je omgeving begrijpt het vaak niet. “Trek het je niet zo aan” of “Je moet gewoon wat meer ontspannen.” Als het zó simpel was, had je het al lang gedaan.

Hoe ontstaan chronische overprikkeling bij HSP?

De oorzaak is zelden één ding. Het is eerder een opeenstapeling van te veel moeten, te weinig ruimte om op te laden, en het niet serieus nemen van je eigen grenzen.

Enkele bekende oorzaken:
- Te weinig tijd voor jezelf inplannen
- Een baan of omgeving die niet past bij jouw gevoeligheid
- Langdurige stress of zorgen
- Emotionele belasting, zoals mantelzorg of problemen thuis
- Perfectionisme of pleasegedrag

Bij HSP die altijd maar doorgaan en hun behoeften negeren, raakt het systeem uiteindelijk uitgeput. Niet omdat ze zwak zijn, maar juist omdat ze zó sterk zijn geweest, té lang.

Wat kun je doen bij chronische overprikkeling als HSP? 

Gelukkig is herstel mogelijk. Niet door nog meer ‘te moeten’, maar juist door jezelf toe te staan minder te doen. En meer te zijn. Hier een aantal stappen die je vandaag nog kunt zetten:

1. Erken dat je overprikkeld bent
Stop met vechten tegen jezelf. Chronische overprikkeling is geen zwakte, maar een signaal van een overbelast systeem. Het erkennen is stap 1.
2. Plan elke dag echte hersteltijd
Niet even scrollen op je telefoon of een serie kijken, maar echt niets moeten. Denk aan een wandeling in stilte, even liggen op een spijkermat of onder een verzwaringsdeken, mediteren of een dutje doen.
3. Leer voelen waar je grens ligt
Vaak zijn we die al jaren voorbij. Ga op onderzoek uit: wanneer voel je dat je over je grens gaat? Wat voel je dan in je lijf?
4. Maak keuzes op basis van jouw energie
Zeg vaker nee. Laat mensen weten dat je even op adem moet komen. Je hoeft je niet te verantwoorden.
5. Zoek professionele begeleiding
Soms heb je iemand nodig die met je meekijkt. Iemand die je niet alleen begrijpt, maar ook helpt om de balans weer terug te vinden.

Gun jezelf meer energie en ontspanning. Neem vandaag nog een moment voor jezelf en zet een eerste stap in de juiste richting!

Chronische overprikkeling bij HSP verdient aandacht!
Als HSP ben je gevoeliger voor prikkels, maar óók gevoeliger voor uitputting. Chronische overprikkeling is niet iets wat vanzelf weer overgaat. Zonder ingrijpen ligt overspanning of een burn-out op de loer — of die is er misschien al. Neem de signalen van je lichaam serieus. Je hoeft niet te wachten tot het misgaat.

Wil je op een laagdrempelige manier beginnen met herstellen van stress en overprikkeling? Download dan mijn gratis e-book '25 simpele tips voor minder stress'. 
Je krijgt praktische, toepasbare handvatten om weer rust en overzicht te krijgen in je hoofd en lijf.Download het gratis e-book