Ken je dat gevoel? Dat alles je ineens teveel wordt? Geluiden lijken harder, lichten feller, je hoofd maakt overuren en je lijf staat strak gespannen. Op zulke momenten kunnen je omgeving of je eigen gedachten je zenuwstelsel overprikkelen. Je ervaart dan de gevolgen van een overprikkeld zenuwstelsel. Maar wat gebeurt er precies in je lichaam? En vooral: hoe kom je weer terug naar rust?

Hoe je omgeving of gedachten je zenuwstelsel overprikkelt

Een overprikkeld zenuwstelsel ontstaat wanneer je systeem meer prikkels binnenkrijgt dan het kan verwerken. Denk aan al het geluid in een drukke supermarkt, een overvolle mailbox op je werk, sociale verplichtingen in het weekend of een hoofd vol piekergedachten ’s nachts.

Als je hoogsensitief (HSP) bent, komt alles nog intenser binnen. Je zenuwstelsel staat dan continu ‘aan’, alsof je steeds alert bent op alle prikkels van buiten en van binnen. Dat kost enorm veel energie en kan leiden tot stress, angst, slaapproblemen en uiteindelijk zelfs burn-outklachten.

Je lichaam probeert je te beschermen en geeft allerlei waarschuwingssignalen, maar raakt zo uitgeput dat het niet meer weet hoe te ontspannen.

Signalen dat je omgeving of binnenwereld je zenuwstelsel overprikkelt

Herken je dit?
- Je schrikt van normale geluiden zoals een deurbel of rinkelende telefoon
- Je voelt je leeg na een dag werken of na sociale afspraken
- Je hoofd voelt alsof het ‘volloopt’ en je kunt geen nieuwe informatie meer verdragen
- Je wordt sneller boos, verdrietig of huilt om iets kleins
- Je hebt moeite om te concentreren, zelfs bij simpele taken
- Je valt moeilijk in slaap of wordt uitgeput wakker

Een overprikkeld zenuwstelsel geeft altijd signalen. Je hoeft alleen maar te leren luisteren.

Wat kun je doen als je omgeving of binnenwereld je zenuwstelsel overprikkelt?

Als je merkt dat je zenuwstelsel overprikkeld raakt, kun je veel kleine dingen doen die écht verschil maken:
- Maak je wereld kleiner: Zeg vaker 'nee' tegen afspraken en scherm je tijd beter af.
- Plan herstelmomenten: Gun jezelf elke dag minimaal 10 minuten helemaal zonder prikkels – geen telefoon, geen gesprek, geen muziek, gewoon even niks.
- Ga naar buiten: De natuur helpt je zenuwstelsel te kalmeren. Een wandeling in stilte kan wonderen doen.
- Leg de lat lager: Perfect hoeft niet. Vraag jezelf vaker af: Wat is goed genoeg voor vandaag?
- Regelmatige adempauzes: Adem een paar keer rustig en diep uit en in, bijvoorbeeld voor elke nieuwe taak.
- Laat je ondersteunen: Je hoeft het niet alleen te doen. Soms is begeleiding precies wat je nodig hebt om je veerkracht te versterken. Denk aan een mindfulnesstraining speciaal voor HSP.

Herstellen van een overprikkeld zenuwstelsel begint met vriendelijk zijn voor jezelf — en stapje voor stapje beter leren voelen wat je nodig hebt. En dat jezelf gunnen én geven.

Tot slot

Of het nu de drukte om je heen is of de storm in je hoofd: als je zenuwstelsel overprikkeld raakt, is het een signaal dat je mag vertragen. Juist als je hoogsensitief bent, is het essentieel om je grenzen serieus te nemen.
Hoe eerder je een overprikkeld zenuwstelsel herkent, hoe makkelijker je terugkeert naar rust, energie en jezelf.

Wil je hier meteen praktisch mee aan de slag? Download dan gratis mijn e-book '25 simpele tips voor minder stress'. Klik hier om het e-book te downloaden.
Download het gratis e-book